Ramazan Rehberi Madde Madde Yapılması ve Uzak Durulması Gerekenler

Ramazan Nedir?

Ramazan, İslam takvimine göre yılın dokuzuncu ayıdır. Bu ayda Müslümanlar, Allah’ın rızasını kazanmak, günahlardan arınmak ve ihtiyaç sahiplerine yardım etmek için oruç tutarlar. Ramazan, Kur’an-ı Kerim’in indirilmeye başlandığı ay olarak da bilinir. Ramazan ayı, hilal şeklindeki yeni ayın görülmesiyle başlar ve bir sonraki yeni ayın görülmesiyle biter. Ramazan ayının son günü bayram namazı kılınarak Ramazan Bayramı kutlanır.

Oruç Nedir ve Müslümanlara Nasıl Farz Kılınmıştır?

Oruç, İslam’ın beş şartından biridir. Oruç tutmak, imsak vaktinden güneşin batışına kadar yemek, içmek, cinsel ilişki gibi şeylerden uzak durmak demektir. Oruç, Müslümanlara Kur’an-ı Kerim’de şöyle farz kılınmıştır: “Ey iman edenler! Sizden öncekilere yazıldığı gibi, sakınasınız diye oruç, size de yazıldı.” (Bakara, 2/183) 1 Oruç tutmak, Müslümanların Allah’a yakınlaşmalarını, sabır, şükür, merhamet gibi erdemleri geliştirmelerini, nefislerini terbiye etmelerini ve toplumsal dayanışmayı artırmalarını sağlar.

Kimlerin Oruç Tutma Zorunluluğu Yoktur?

Oruç tutmak, akıl baliğ, sağlıklı ve mukim olan her Müslüman için farzdır. Ancak bazı durumlarda oruç tutmamak veya orucu ertelemek caizdir. Bunlar şunlardır:

Hamile veya emziren kadınlar, kendilerine veya çocuklarına zarar gelmesinden korkarlarsa oruç tutmayabilirler. Ancak daha sonra tutamadıkları oruçların sayısı kadar kaza etmeleri gerekir.
Yolculuk halinde olanlar, oruç tutmaktan zorlanırlarsa oruç tutmayabilirler. Ancak daha sonra tutamadıkları oruçların sayısı kadar kaza etmeleri gerekir.
Hastalık veya yaşlılık gibi sebeplerle oruç tutamayanlar, oruç tutmayabilirler. Ancak daha sonra oruç tutabilecek duruma gelirlerse kaza etmeleri, gelmezlerse her gün için bir fakiri doyuracak kadar fidye vermeleri gerekir.
Oruç tutması kendisine veya başkasına zarar verecek olanlar, oruç tutmayabilirler. Ancak daha sonra tutamadıkları oruçların sayısı kadar kaza etmeleri gerekir.

Orucu Bozan Şeyler Nelerdir?

Orucu bozan şeyler, orucun şartlarını ihlal eden şeylerdir. Bunlar şunlardır:

Bilerek yemek, içmek veya cinsel ilişkide bulunmak. Bu durumda hem oruç bozulur hem de kaza ve kefaret gerekir.
Bilerek kusmak. Bu durumda sadece oruç bozulur ve kaza gerekir.
Bilerek ağıza su alıp yutmak, buruna su çekmek, diş macunu kullanmak, sigara içmek, ilaç almak gibi şeyler. Bu durumda sadece oruç bozulur ve kaza gerekir.
Adet veya lohusa olan kadınların oruç tutmaya devam etmeleri. Bu durumda oruç geçerli olmaz ve kaza gerekir.

Neler Orucu Bozmaz?

Orucu bozmayan şeyler, orucun şartlarını ihlal etmeyen şeylerdir. Bunlar şunlardır:

Unutarak yemek, içmek veya cinsel ilişkide bulunmak. Bu durumda oruç bozulmaz ve devam etmek gerekir.
İstemeyerek kusmak. Bu durumda oruç bozulmaz ve devam etmek gerekir.
Ağıza su alıp tükürmek, diş fırçalamak, misvak kullanmak, parfüm sıkmak, göze damla damlatmak, kan aldırmak, iğne yaptırmak gibi şeyler. Bu durumda oruç bozulmaz ve devam etmek gerekir.
Adet veya lohusa olan kadınların temizlenmeleri. Bu durumda oruç bozulmaz ancak o günün orucu geçerli olmaz ve kaza etmek gerekir.

Teravih Namazı Nedir? Nasıl Kılınır?

Teravih namazı, Ramazan ayı boyunca yatsı namazından sonra kılınan nafile bir namazdır. Ramazan gecelerini ibadetle ihya için sünnet-i müekkede olarak meşru kılınmıştır. Peygamber Efendimiz (s.a.s) ile dört halife döneminden itibaren günümüze kadar camilerde veya evlerde cemaatle ya da ferdî olarak eda edilegelmiştir. 2

Teravih namazı, yatsı namazının son iki rekât sünneti kılındıktan sonra eda edilir, yatsıdan önce kılınması caiz değildir. Vitir namazı ise genellikle teravihten sonra kılınır. Teravih namazı, iki rekâtta bir ya da dört rekâtta bir selam verilerek toplamda yirmi rekât olarak kılınır. Hasta veya yorgun olanlar, yirmi rekâtın tamamını kılmakta zorlanırlarsa, bu fazileti kaçırmamak için teravih namazını sekiz rekât olarak da kılabilirler. Zira Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur: “Faziletine inanarak ve mükâfatını umarak Allah rızası için ramazan gecelerini (teravih vb.) ibadetlerle geçiren kimsenin geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari, Teravih, 1 (2008); Müslim, Namaz, 173 (759). 2

Teravih namazı cemaatle şöyle kılınır: Önce yatsı namazının ilk sünneti, sonra farzı daha sonra da son sünneti kılınır. Sonra imam, müezzin veya cemaatten biri teravih namazına başlanacağını duyurur. İmam “niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya ve kıldırmaya”, cemaat de “niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya, uydum imama” şeklinde niyet ederek iftitah tekbiri alınıp namaza başlanır. İkişer rekât halinde kılınacaksa ikinci rekâttan sonraki oturuşta “Tahiyyat”, “Salli-Barik” ve “Rabbena” duaları okunarak sağa ve sola selam verilir. Eğer teravih dört rekât olarak kılınacaksa, ilk oturuşta “Tahiyyat” ile birlikte “Salli-Barik” duaları okunarak kalkılır ve üçüncü rekâta kalkıldığında ise “Sübhaneke” duası okunur.

Her selam verildiğinde “salat-ı ümmiyye”’nin okunması sünnettir. Bu duadan sonra imam veya cemaatten biri, kısa bir süre Kur’an-ı Kerim veya dua okur. Bu arada cemaat de dinlenir. Bu dinlenme anına “tarve” denir. Teravih namazının adı da buradan gelir. [2]

Teravih namazının sonunda vitir namazı kılınır. Vitir namazı, üç rekât olarak kılınır. İlk iki rekâtta Fatiha’dan sonra birer sure okunur. İkinci rekâtta selam vermeden önce “Tahiyyat”, “Salli-Barik” ve “Rabbena” duaları okunur. Üçüncü rekâta kalkıldığında ise “Sübhaneke” duası okunur. Fatiha’dan sonra bir sure okunduktan sonra rükûa gitmeden önce “Allahümme innâ nestaînüke” duası okunur. Bu duadan sonra rükûa gidilir. Sonra secdeler yapılır. Son oturuşta “Tahiyyat”, “Salli-Barik” ve “Rabbena” duaları okunarak sağa ve sola selam verilir. [2]

Ramazanda Yapılması Gereken İbadetler Nelerdir?

Ramazan ayı, Müslümanlar için ibadetlerini artırmaları, hayır ve hasenat yapmaları, günahlardan uzaklaşmaları için bir fırsattır. Ramazanda yapılması gereken ibadetler şunlardır:

Oruç tutmak: Ramazan ayının en önemli ibadetidir. Oruç tutmak, Allah’ın emrine itaat etmek, nefsi terbiye etmek, sabır ve şükür göstermek, aç ve yoksullara yardım etmek, sağlığa faydalı olmak gibi pek çok hikmet ve fayda içerir. Oruç tutmak, aynı zamanda diğer ibadetlerin de değerini artırır. Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Kim inanarak ve sevabını Allah’tan umarak ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari, İman, 28; Müslim, Sıyam, 203 (760). [1]
Namaz kılmak: Namaz, Müslümanların en önemli ibadetlerinden biridir. Namaz kılmak, Allah ile kul arasında bir bağ, bir muhabbet, bir zikir, bir şükür, bir istiğfardır. Namaz kılmak, insanı kötülüklerden alıkoyar, güzel ahlak kazandırır, ruh ve beden sağlığına katkı sağlar. Ramazan ayında namaz kılmak, orucun tamamlayıcısıdır. Ramazan ayında beş vakit namazın yanı sıra teravih, vitir, teheccüd, kuşluk, evvabin gibi nafile namazlar da kılınmalıdır. Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Kim inanarak ve sevabını Allah’tan umarak ramazan gecelerini namazla ihya ederse, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari, Teravih, 1 (2008); Müslim, Sıyam, 173 (759). [1]
Kur’an-ı Kerim okumak: Kur’an-ı Kerim, Allah’ın insanlara gönderdiği son ve en mükemmel kitabıdır. Kur’an-ı Kerim, insanlara doğru yolu gösteren, hayatın her alanında rehber olan, kalpleri aydınlatan, ruhları besleyen bir mucizedir. Kur’an-ı Kerim, Ramazan ayında indirilmeye başlanmıştır. Ramazan ayında Kur’an-ı Kerim okumak, hem sevabını hem de bereketini artırır. Ramazan ayında Kur’an-ı Kerim okumak, hem orucun hem de namazın güzelliğini tamamlar. Ramazan ayında Kur’an-ı Kerim okumak, hem Allah’a yakınlaşmayı hem de Kur’an’ın mesajını anlamayı sağlar. Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Kim inanarak ve sevabını Allah’tan umarak Kur’an’dan bir harf okursa, ona bir hasene yazılır. Bir hasenenin sevabı da on mislidir. Ben ‘elif lâm mîm’ demiyorum. ‘Elif’ bir harf, ‘lâm’ bir harf, ‘mîm’ bir harf.” (Tirmizi, Fedailü’l-Kur’an, 16 (2910). [1]
Zekat ve sadaka vermek: Zekat ve sadaka, Müslümanların malî ibadetlerindendir. Zekat, belirli bir miktardaki mala sahip olan Müslümanların, yılın belli bir zamanında, belirli bir oranda, belirli kişilere vermekle yükümlü oldukları farz bir ibadettir. Sadaka ise, zekatın dışında, herhangi bir miktar ve zamanda, herhangi bir kişiye verilen nafile bir ibadettir. Zekat ve sadaka vermek, hem Allah’ın rızasını kazanmak, hem de ihtiyaç sahiplerine yardım etmek demektir. Zekat ve sadaka vermek, hem malın bereketini hem de toplumun huzurunu artırır. Ramazan ayında zekat ve sadaka vermek, hem orucun hem de Kur’an’ın faziletini ziyadeleştirir. Ramazan ayında zekat ve sadaka vermek, hem Allah’ın rahmetine hem de insanların sevgisine nail olmaktır. Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Kim ramazan ayında zekatını verirse, Allah onun günahlarını bağışlar. Kim ramazan ayında sadaka verirse, Allah onun rızkını artırır.” (Taberani, el-Mu’cemü’l-Kebir, 10/58 (10377). [1]