Nöbetçi Eczaneler
Cumhuriyet Tarihinin İlk Milyoneri Sivaslı Nuri Demirağ
Nuri Demirağ 1886 yılında Sivas’ın Divriği ilçesinde doğdu. Üç yaşındayken babasını kaybetti, annesi tarafından büyütüldü. 17 yaşındayken Ziraat Bankasının açtığı bir memuriyet sınavını kazanarak iş hayatına başladı.
1910 yılında Maliye Bakanlığı’nın sınavını kazandı. Beyoğlu Gelirler Müdürlüğü’ne atandı. Maliyenin her kademesinde çalıştı. Bir yandan da geceleri ders çalışarak yüksek öğrenimini tamamladı. 1918 yılında Maliye Müfettişi oldu. Görevi sırasında I. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkmış bir devletin memuru olarak bazı hakaretlere maruz kaldı. Bu hakaretleri sindiremediği için istifa etti.
Ticarete atılmaya karar veren Demirağ, o dönem yabancıların tekelinde olan sigara kağıdı işine girdi. Kendi kayıtlarına göre 56 altın (252 kağıt lira) birikmiş parası ile “Türk Zaferi” adını verdiği bir sigara kağıdı çıkarmıştı.
Türk Zaferi sigara kağıtları, Kurtuluş Savaşı ile mücadele eden Türk halkı tarafından büyük ilgi gördü. Nuri Bey, bu ilk girişiminden büyük kazanç elde etti. 252 kağıt lirası 3 sene içerisinde 84.000 lira olmuştu.
Kurtuluş Savaşı’ndan bağımsız bir devlet olarak çıkan Türkiye Cumhuriyeti, ülkenin ulaşım sorununa demiryolları ile el atmıştı. Amaç, en kısa sürede demiryolu ağını genişletmekti. 1926 yılında Samsun – Sivas demiryolu yapımını üstlenen Fransız şirketi işi bırakınca ilk etapta yapılacak 7 kilometrelik kısım için açılan ihaleye Mehmet Nuri Bey, Türkiye Cumhuriyetinin ilk demiryolu müteahhidi olmuştu. Samsun – Sivas demiryolununda ötesine gitti ve Türkiye’nin 10.000 kilometrelik demiryolu ağının 1250 kilometrelik bölümünün inşasını gerçekleştirdi.
Zorlu arazilerde balyozlarla dağları delerek tünel açmak zorunda kalmalarına rağmen işlerini zamanında tamamladı. Başarılarından ötürü 1934 yılında Atatürk kendisine ve kardeşi Abdurrahman Naci Bey’e Demirağ soyadını verdi.
Nuri Bey demiryolu yapımı sürerken çeşitli büyük inşaat projelerine de başladı. Karabük Demir Çelik, İzmir Selüloz, Sivas Çimento ve Bursa Merinos tesislerini, Eceabat Havalimanı’nı, Haliç kenarında İstanbul Hal Binası’nı inşa etti.
1931 yılında Asya’yı Avrupa’ya bağlayacak Boğaz Köprüsü projesinin etütlerine başladı. San Fransico’daki Golden Gate Köprüsü ile aynı sistemde bir köprü inşa etmeleri için Golden Gate’i inşa eden firmayla anlaştı. Üstünden tren geçecek Boğaz Köprüsü projesini 1934 yılında tamamladı.
Projeyi Salih Bozok, Atatürk’e götürdü. Atatürk projeyi çok beğendi, hükümete yolladı. Dönemin Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya “Köprü Boğazın Güzelliğini Bozar” diye projeyi reddetti.
Cumhuriyet tarihinin ilk sayılı milyoneri, devrin en zengin insanı Nuri Demirağ gözünü havacılığa dikmişti. Türk Havacılığının öncü ismi Vecihi Hürkuş’a bağışta bulundu ve “Vecihi XVI” adlı kapalı kabin uçağını imal etmesinde pay sahibi oldu.
1936’da Devletin ilk Uçak Fabrikasını memleketi Divriği’ye kurma girişimine başladı. Öncesinde İstanbul’da deneme atölyeleri kurdu. Deneme uçuşlarını yapabilmek için Yeşilköy’de arazi satın alan Demirağ, üzerinde büyük bir uçuş sahası, hangarlar ve uçak tamir atölyesi yaptırdı. Bu alanda günümüzde İstanbul Atatürk Havalimanı yer alıyor.
Türk Pilotların yetişmesi için pistin bulunduğu arazide Gök Okulu’da kurdu. Nuri Demirağ havacılık alanındaki çalışmalarına 1939’da Türkiye’nin ilk yerli paraşüt üretimini gerçekleştirerek devam etti. 1941’de tamamen Türk yapımı uçak İstanbul’dan Divriği’ye uçtu. Nuri Demirağ’ın oğlu Galip Demirağ, bu uçuşta pilot olarak görev aldı. Türk Hava Kurumu tarafından sipariş edilen 65 planörü kısa sürede temin etti. Fakat bir pilotun kaza geçirip hayatını kaybetmesi üzerine Türk Hava Kurumu siparişleri iptal etti. O dönem uçakların yurt dışına satılmaması için bir de kanun çıkarıldı. Bu nedenle sipariş alamayan fabrika, 1950’li yıllarda kapandı. 13 Kasım 1957’de vefat eden Nuri Demirağ, İstanbul’da Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi. Rahmet ve Minnetle Anıyoruz.
